Instytut organizuje publiczną debatę o polskim teatrze, dąży do poszerzania perspektyw badawczych, wspiera i prowadzi działalność edukacyjną oraz popularyzatorską. Ponadto prowadzi największy portal poświęcony w całości współczesnemu polskiemu życiu teatralnemu [www.e-teatr.pl], internetową Encyklopedię Teatru Polskiego [www.encyklopediateatru.pl], specjalistyczną Księgarnię PROSPERO [www.prospero.e-teatr.pl] oraz Wydawnictwo [www.wydawnictwo.instytut-teatralny.pl].
W Instytucie Teatralnym znajduje się największe w Polsce archiwum tematyczne gromadzące dokumentację współczesnego teatru. Do dyspozycji wszystkich zainteresowanych jest olbrzymi zbiór artykułów prasowych, recenzji, zdjęć, programów teatralnych, afiszy, plakatów, dokumentów związanych z działalnością poszczególnych scen. Wiele zdigitalizowanych dokumentów udostępnianych jest na stronie ETP.
Pierwszym dyrektorem Instytutu był Maciej Nowak. W latach 2014-2018 placówką kierowała Dorota Buchwald, a następnie od 2019 do 2024 roku obowiązki dyrektora pełniła Elżbieta Wrotnowska-Gmyz. 24 października na stanowisko dyrektorki powołana została Justyna Czarnota-Misztal, która swoją trzyletnią kadencję rozpoczęła 1 listopada 2024 roku.
