Jak w Polsce myśli się o wspólnocie? Jak się ją przedstawia? Jakie związki łączą życie intelektualne i społeczne Polaków?
Cykl poświęcony był polskim formacjom intelektualnym od lat 70. po współczesność i koncentrował się na ich oddziaływaniu społecznym w rejestrze przedstawieniowym i w wytwarzaniu wspólnoty. Wypracowane w relacji ze współczesną myślą europejską koncepcje filozoficzne zostały zderzone z ich społecznym praktykowaniem w teatrze i w przestrzeni dramatyzacji społecznych. Wykorzystując konkretne przykłady z przestrzeni polskiego życia publicznego – zjawiska artystyczne, wydarzenia i ruchy społeczne, projekty instytucjonalne, inicjatywy kulturalne – autorka odsłaniała filozoficzne podłoże społecznego zaangażowania.
Łucja Iwanczewska – adiunkt w Katedrze Performatyki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Absolwentka teatrologii Uniwersytetu Jagiellońskiego i podyplomowych studiów z zakresu gender w Instytucie Sztuk Audiowizualnych UJ. Autorka książek: Muszę się odrodzić. Inne spotkania z dramatami Stanisława Ignacego Witkiewicza (2007), Samoprezentacje. Sade i Witkacy (2010). Zajmuje się zagadnieniami performatyki, performatywnością zjawisk kultury współczesnej.
Program:
20 października 2016
Totalitaryzmy, nacjonalizmy i piknik z narodowcami
W polskiej historii intelektualnej lata 70. i 80. zajmują miejsce szczególne. W tym czasie dokonuje się przejście od krytyki marksizmu do krytyki wszelkich totalitaryzmów. Krytyka mechanizmów władzy reżimów totalitarnych stała się zarazem intelektualną i ideową walką o ustanowienie podmiotu obywatelskiego oraz podmiotowości polskiego społeczeństwa. Wypracowane na polu idei i filozofii wezwanie społeczeństwa do podmiotowości antytotalitarnej miało fundamentalne sprawcze konsekwencje. Skutkowało odpowiedzią w postaci realnego działania społecznego. W tak ustanowionej historycznie perspektywie krytycznej prowadząca wykład przyglądała się współczesnym odsłonom polskiego nacjonalizmu widocznego w sztuce i na ulicy.
3 listopada 2016
Kontestowanie konsensusu – opór/opozycja/sprzeciw
Wykład poświęcony był zagadnieniom filozofii opozycji, kształtowaniu się społecznych postaw krytycznych. Na przykładach polskiego życia przedstawieniowego refleksji poddane zostały narzędzia, mechanizmy i pola tematyczne procedur krytycznych.Omówione zostały zarówno strategie emancypacyjne ustanawiające polską nowoczesność na drodze wytwarzania tożsamości wspólnotowej, jak i te, które postulują politykę niezauważalności i rozbijają konieczność rozpoznania się w zbiorowej tożsamości.
1 grudnia 2016
Balcerowicz musi odejść – w imię Jakuba S.
Kapitalizm i jego kryzys, wyzysk, współczesne formy niewolnictwa, nierówności ekonomiczne i sfery społecznych wykluczeń, produkcja rzeczy i znaczeń, negocjowanie z imperium i powroty suwerennego wypartego – wykład poświęcony historii polskich przedstawień zarządzanych historią ekonomii i wielkiej transformacji.
15 grudnia 2016
Polski teatr krytyczny – negocjacje
Tematem wykładu były negocjacje, jakie w ostatnich dwóch dekadach polski teatr podjął z historią intelektualną lat 70. i 80. Analizując wybrane produkcje teatralne i ich społeczne oddziaływanie, prowadząca wykład wskazywała na formacje intelektualne wybierane jako najważniejsze i angażowane do konstruowania scenariuszy negocjujących z dominującymi narracjami historycznymi i tożsamościowymi polskiego społeczeństwa. Wykład był również okazją zbadania, jakie symbole, figury, partytury, idee polskiej historii intelektualnej są używane, rekonstruowane i dekonstruowane w tych współczesnych scenariuszach.
12 stycznia 2017
Konstrukcja Polski w procesie
Tytuł wykładu nawiązywał do międzynarodowej wystawy Konstrukcja w procesie z 1981 roku, która odbyła się w Łodzi i przeszła do historii jako fenomen pozaartystyczny i społeczny. Było to wydarzenie artystyczne, które powiązało artystów z robotnikami i działaczami Solidarności. Wychodząc od tego przykładu i czyniąc go metaforą rozważań, prowadząca wykład chciała opowiedzieć o budowaniu i tworzeniu się strategii partycypacyjnych na styku sztuki, polityki i społeczeństwa w polskiej nowoczesności.
16 lutego 2017
Kształty wspólnoty. Rekonstrukcje i nowe plany
Cykl wykładów Łucji Iwanczewskiej zwieńczył panel dyskusyjny. Poprzez medium teatru i przedstawień społecznych uczestnicy przyglądali się roli formacji intelektualnych w konstruowaniu projektów wspólnotowych, pytali o funkcję sztuki grającej o najwyższe narodowe stawki i kształt imaginarium społecznego, o strategie ustanawiania tożsamości zbiorowej na styku sztuki i polityki. Paneliści przyglądali się również dominującym modelom wspólnotowym i związanym z nimi zagrożeniami i nadziejami. W dyskusji wzięli udział: Aleksander Smolar, Przemysław Czapliński i Paweł Wodziński. Rozmowę prowadziła Łucja Iwanczewska.