Ewa Gałązka omawia i recenzuje wybrane książki znajdujące się w zbiorze Biblioteki Instytutu Teatralnego im. Zbigniewa Raszewskiego.
Słuchowiska Pawła Mossakowskiego
Paweł Mossakowski umie skroić komedię. On i jego Zielona polana zwyciężyli w 7. konkursie na współczesną polską komedię „Komediopisanie” organizowanym przez Teatr Powszechny w Łodzi, którego rozstrzygnięcie odbyło się w czerwcu tego roku. Toruńskie wydawnictwo Marszałek Development & Press właśnie wydało zbiór jego słuchowisk komediowych. Wprawdzie Zielonej polany nie ma w tej publikacji, ale zamieszczone w niej trzy słuchowiska, których premiery odbyły się w Polskim Radiu, pokazują, że autor to fachura.
Wielki pomnik miłości i otwartości – tak Kuba Wojewódzki nazwał rozmowy Marii Peszek z jej ojcem Janem, zawarte w książce Nakurwiam zen. Nie jest to typowy wywiad-rzeka z aktorem, gdzie przepytujący interesuje się głównie życiem zawodowym artysty. Maria i Jan rozmawiają także o tym, ale proporcje są inne. To rozmowa córki z ojcem o sobie, swojej rodzinie i rzecz oczywista o życiu zawodowym, ale nie o spektaklach, a raczej o ich aspekcie osobistym. Jak np. „okres łódzki” na początku kariery Jana Peszka jest tu rozważany z punktu widzenia zakrętu życiowego z powodu alkoholu i złego towarzystwa.
Teatr Miejski w Lublinie tuż po II wojnie światowej
Monografia Jarosława Cymermana Sezony pierwsze i ostatnie. Teatr Miejski w Lublinie w latach 1945-1949 jest kolejną próbą usystematyzowania dziejów tej sceny w latach tuż po II wojnie światowej. Wcześniej, w 2021 roku w Wydawnictwie KUL ukazała się monografia Elżbiety Stoch „Teatr Miejski w Lublinie (1944-1949). Źródła – nieznane fakty – repertuar – recepcja krytyczna”. Archiwum teatru uległo rozproszeniu. Badacz tropi zachowane szczątki dokumentacji w archiwach: Teatru im. Juliusza Osterwy w Lublinie, Zarządu Miejskiego w Lublinie, Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego w Lublinie, Ministerstwa Kultury i Sztuki w Warszawie, Związku Artystów Scen Polskich. Wykorzystuje także zachowane programy i recenzje prasowe.
Sylwia Frołow po wydaniu książki o kobietach Czechowa wzięła pod lupę kobiety innego rosyjskiego twórcy, Fiodora Dostojewskiego. Powstała książka portretująca nie tylko ważne kobiety w jego życiu, ale także analizująca uwiecznienie ich w postaciach z jego książek.Autorka postawiła sobie za zadanie udowodnienie, że bez najbliższych mu kobiet, nie byłoby Dostojewskiego. Pochylając się nad jego dzieciństwem zauważa, że Dostojewski byłby dziś uznany za pacjenta z syndromem dorosłego dziecka z rodziny dysfunkcyjnej (DDD). Ale z urazów dzieciństwa potrafił zrobić wielką literaturę. Prototypem jego bohaterek o imieniu Sonia była jego matka, osoba łagodna, pokorna i bezbronna.
Siedem grzechów głównych w epoce elżbietańskiej
Opasły tom Szekspir: siedem grzechów głównych Jerzego Limona eksploruje nie tylko, jak można by sądzić po tytule przejawy grzechu w twórczości Szekspira. To także, ale w równym stopniu skupia się na alegoriach grzechu w ikonografii i przedstawianiu go w literaturze w ogóle a także w XVI i XVII-wiecznej obyczajowości. Grzech jak wiadomo jest nośny fabularnie. Fabuła oparta wyłącznie na dobru jest nudna. Grzechy główne stanowią siłę napędową działań szekspirowskich postaci. Jerzy Limon skupia się na ukazywaniu grzesznej natury człowieka w literaturze i sztuce. Zwłaszcza w malarstwie niderlandzkim Złotego Wieku.
Kto wypowiada „skrzydlate słowa” u Barei
Słynna kwestia Barbary Rylskiej z filmu Poszukiwany, poszukiwana: „Mój mąż jest z zawodu dyrektorem” o niekompetentnym decydencie przerzucanym na różne stanowiska zaliczana jest do „skrzydlatych słów” wypowiadanych przez bohaterów filmów Stanisława Barei. I te słowa posłużyły za tytuł drugiej książki Rafała Dajbora o cytatach, które przeszły do filmowej klasyki.
Antologia duńskich sztuk współczesnych
Większość była wystawiana na scenach w pierwszej i drugiej dekadzie XXI wieku. Projekt antologii powstał w ramach współpracy pracującego w Danii tłumacza Pawła Partyki z Duńskim Instytutem Kultury, który zakończył w Polsce działalność w 2020 r. oraz Agencją Teatru i Dramatu, która wydała antologię.
Rzemieślnik teatralny pracuje w teatrze albo trzy miesiące albo wsiąka weń na całe życie. Pracują tu pasjonaci.
Te doskonale napisane miniatury ukazują światopogląd człowieka, któremu blisko do liberałów. W wielu tekstach wspaniale bawi się grą skojarzeń. To wyznania inteligenta, któremu nie obca autoironia i refleksja nad przemianami współczesnego społeczeństwa.
To już druga książka Jacka Poniedziałka, aktora Nowego Teatru w Warszawie. Pierwszą był wywiad rzeka z nim Renaty Kim Wyjście z cienia, w którym mówi m.in. o swoim homoseksualizmie. Tym razem są to jego zapiski. Szczere, bezpruderyjne, dotykające bolesnych miejsc. Przeplatają się tu refleksje z prac nad rolami, z wyjazdów na gościnne występy, pomstowania na polityków, wspomnienia z dzieciństwa, zapiski z wypadów do kurwidołków.
Autobiograficzne zapętlenie Gombrowicza
Józef Olejniczak opublikował w Wydawnictwie Uniwersytetu Łódzkiego popularnonaukową książkę Gombrowicz. Ja!. W obliczu ilości literatury poświęconej biografii i twórczości Witolda Gombrowicza trudno jest dodać coś nowego. Autor skupia się na „autobiograficznym zapętleniu” w twórczości pisarza.
Znacie? Znamy. To posłuchajcie
W Wydawnictwie Literackim ukazała się książka Niemoralna. Kalina autorstwa Uli Ryciak, autorki m.in. bestsellerowej opowieści o Agnieszce Osieckiej Potargana w miłości i biografii Nela i Artur. Koncert intymny Rubinsteinów. Książkę czyta się jednym tchem, mimo że to przeważnie znane i już publikowane opowieści o aktorce Kalinie Jędrusik, skandalistce PRL-u, „polskiej Marylin Monroe”.
Prawie wszystko o Erwinie Axerze
Erwin Axer niemal cale życie zawodowe był dyrektorem teatru Współczesnego w Warszawie. „Lwowski inteligent, o nienagannych manierach, stroniący od wulgaryzmów w rozmowie, oczytany, znający języki (niemiecki z urodzenia w Austrii, francuski nabyty) (…) sybaryta, smakosz i hedonista, znawca literatury, mistrz teatru i mistrz kompromisu, lawirował umiejętnie pomiędzy naciskami partyjnych nadzorców, treściami wystawianych sztuk, oczekiwaniami publiczności i oczekiwaniami swoich aktorów. Znał i kontynuował tradycje zachodnioeuropejskie – zwłaszcza oświeceniowe, liberalne, intelektualne. Broniąc samego siebie i teatru przed szaleństwem <> (”Hamlet”, I, 5) posługiwał się racjonalizmem, zdrowym rozsądkiem i dobrym smakiem. Był życzliwy ludziom, z którymi losu nie dzielił, ale go rozumiał” – wspomina mistrza Kazimierz Braun.
Krzysztof Orzechowski, aktor, reżyser i dyrektor teatrów znany jest także czytelnikom ze swojej pisarskiej pasji. Wydał do tej pory tom wspomnień „Podróż do kresu pamięci”, dwa zbiory felietonów oraz książkę „W trzech zdaniach”. Niedawno wydawnictwo UNIVERSITAS wydało tom „Wpadnij to pogadamy…”, w którym Krzysztof Orzechowski odpowiada na pytania swojego przyjaciela, filmoznawcy Łukasza Maciejewskiego.
Jerzy Koenig, miana specjalisty od spraw teatru rosyjskiego, dopracował się dzięki publikacjom w miesięczniku Dialog. W latach 60. jego artykuły dotyczące teatru rosyjskiego i radzieckiego często gościły na jego łamach. W kolejnych latach swej teatrologicznej kariery nie opisywał już tak intensywnie dokonań teatru naszego wschodniego sąsiada. I właśnie z lat 1960-1967 pochodzi większość jego tekstów zamieszczonych w tomie „Rosjanie” wydanych przez Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego, Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia oraz Akademię Teatralną im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie.
Memuary matki teatru żydowskiego
Pod kierunkiem Katedry Judaistyki Uniwersytetu Wrocławskiego, we współpracy z Muzeum Żydów Polskich POLIN i Wydawnictwem Naukowym PWN została zainicjowana seria „Żydzi. Polska. Autobiografia”, w ramach której ukazują się wspomnienia opisujące życie żydowskie przed drugą wojną światową. W ramach serii do rąk czytelników trafiają memuary „matki teatru żydowskiego” Estery Racheli Kamińskiej „Boso przez ciernie i kwiaty”.
W hołdzie profesor Joannie Walaszek
„Ślady teatru. Księga ofiarowana profesor Joannie Walaszek” zawiera dwadzieścia siedem tekstów napisanych przede wszystkim przez przyjaciół Pani profesor z różnych ośrodków akademickich i teatralnych w Polsce. Tom zawiera głównie materiały z konferencji naukowej „Inscenizator, aktor, przestrzeń w teatrze XX wieku”, która odbyła się 22 czerwca 2018 roku na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Summa dokonań Krzysztofa Miklaszewskiego
Teatrolog Krzysztof Miklaszewski, niegdyś aktor Tadeusza Kantora, scenarzysta i reżyser, kierownik literacki kilku teatrów, dyrektor krakowskiego Teatru TV (1972-75) i warszawskiego Teatru Rampa (1997-2002), znany ze swych publikacji książek o teatrze Tadeusza Kantora, realizator wielu cykli ukazujących sylwetki polskich artystów sceny i dokumentujących wydarzenia teatralne wydał książkę „Moje życie w teatrze”.
O kontakt improwizacji prawie wszystko
Amerykański tancerz i improwizator Steve Paxton zainicjował w 1972 r. technikę kontakt improwizacji, w której uczestnicy improwizują będąc w ruchu. Technika ta wpłynęła znacząco na taniec i performance. Wyjazdy studyjne do USA polskich tancerzy i choreografów (Iwony Olszowskiej, Wojciecha Mochnieja, Pawła Pniewskiego) na początku lat 90. ubiegłego wieku zaowocowały zaszczepieniem tej techniki na polski grunt.
Barbara Bittnerówna i Witold Gruca – legendarna para taneczna lat 50. XX wieku. Zdobywali nagrody na międzynarodowych pokazach, byli gwiazdami Opery Warszawskiej, stworzyli znany duet taneczny „Arabeska”, którego występy przyciągały tłumy. Ich zdjęcia zdobiły okładki gazet. Tańczyli aż do sześćdziesiątki. Album i film są hołdem złożonym tej legendarnej parze tanecznej.
Zapis stanu czeskiego społeczeństwa
Dramaty zamieszczone w tomie pochodzą z ostatnich dziesięciu lat. Większość z nich to zapis stanu czeskiego społeczeństwa w kilka dekad po „rewolucji’, jak Czesi nazywają upadek komunizmu. Budują czeski pejzaż duchowy. Motywy przewodnie tych dramatów odnoszą się do haseł i filozofii Václava Havla. To jakby motywy przewodnie tej antologii.
Leszek Czarnota, aktor mim należący do zespołu Wrocławskiego Teatru Pantomimy pod dyrekcją Henryka Tomaszewskiego zachęcany przez prof. Leszka Pułkę, by spisał wspomnienia dotyczące Mistrza, uległ jego namowom i pod koniec swojego życia (zmarł w 11 lipca 2019 r.) napisał „Książkę o Mistrzu. Subiektywną historię teatru pantomimy Henryka Tomaszewskiego (1959-1974)”. Autor w każdym niemal zdaniu podkreśla swojej uwielbienie dla geniuszu Henryka Tomaszewskiego.
„Gawędy o operze” Jacka Marczyńskiego przybliżają profanom świat tego gatunku muzyki. Autor w kilkudziesięciu krótkich opowieściach zawarł najważniejsze wątki z historii opery.
Może i piczek-zasadniczek, ale jak ciekawie prowadzi!
Do książki Arkadiusza Bartosika i Łukasza Klinke „Andrzej Seweryn. Ja prowadzę!” zabierałam się jak pies do jeża. Aktor jest powszechnie postrzegany jako wzór cnót, człowiek akuratny, tradycjonalista. Słowem nuuuda. I tu się mile rozczarowałam. Wywiad rzekę z aktorem czyta się z dużym zainteresowaniem.
Prywatny portret Anny Milewskiej
O historii małżeństwa Anny Milewskiej z wybitnym himalaistą Andrzejem Zawadą można już było przeczytać w wydanej onegdaj autobiograficznej powieści aktorki „Moje życie z Zawadą”. Książka Anny Binkowskiej „Mogłam sobie pozwolić… Historia Anny Milewskiej” także w dużej części poświęcona jest nietypowemu małżeństwu tych dwojga nieprzeciętnych osobowości.
Na czas pandemii EMPiK udostępnił za darmo dostęp do niektórych e-booków i audiobooków. Postanowiłam skorzystać z tego udogodnienia i wysłuchałam audiobooka Cezarego Pazury „Byłbym zapomniał…”, który pojawił się na rynku za sprawą wydawnictwa Edito. Dostępna jest także książka w wersji papierowej. Ale cóż, wolę audiobook. A to za sprawą Cezarego Pazury, który czyta własną książkę. Kto lubi tego aktora z lubością zanurzy się w dziewięcio- i półgodzinnym seansie, na który składa się z czterdzieści pięć opowieści, a każda zakończona fajną puentą, w seans podbity charakterystycznym tembrem jego głosu.
„Życie po życiu” idei Tadeusza Kantora
Katarzyna Fazan od wielu lat zajmuje się twórczością Kantora. Jej książka „Kantor. Nie/Obecność”, która ukazała się w Wydawnictwie Uniwersytetu Jagiellońskiego stanowi podsumowanie jej dotychczasowych badań.
Teatr Rozmaitości na celowniku
Justyna Świerczyńska, absolwentka psychologii oraz teatrologii Uniwersytetu Gdańskiego napisała monografię „Teatr Rozmaitości Jarzyny i Warlikowskiego”. Wykorzystując wykształcenie psychologa analizuje twórczość obu artystów pod kątem teorii psychoanalizy. Jej monografia dotyczy nie tylko ich twórczości, ale także wizerunku opisywanego teatru, widowni, zespołu aktorskiego.
Ostatni, co tak poloneza wodził
Kutza czyta się jednym tchem. Nie ma innej opcji. Pisana ze swadą, pełna finezyjnych charakterystyk przyjaciół i współpracowników wspomnieniowa książka Kazimierza Kutza „Będzie skandal. Autoportret” prowadzi nas przez koleje jego życia. Albowiem swój autoportret Kazimierz Kutz ulepił także z portretów ludzi, których spotkał w swoim życiu.
Roman Dziewoński, syn Edwarda od dzieciństwa przesiadywał za kulisami teatrów i w garderobie taty. Poznał wtedy bohaterów swojej książki „Siła komizmu …destrukcyjna?”. Relacje z tych wizyt, specyficzną atmosferę tam panującą znajdziemy w książce.
Buduje w swoich rolach nadwartość
Jak chce wielu jest następcą Tadeusza Łomnickiego. Janusz Gajos dochodził długą i trudną drogą do swojej pozycji. Dopiero rola w telewizyjnych „Opowieściach Hollywoodu” von Horvatha w reż. Kazimierza Kutza pokazała jak wielkim jest aktorem i nie musi tkwić w pułapkach popularnych ról, które utrwaliły się w świadomości widza. Od tego czasu każda jego rola w filmie czy teatrze elektryzuje.
Danuta Szaflarska zmarła w 2017 roku. W rok po jej śmierci Gabriel Michalik wydał o niej książkę. Ale zgodnie z tytułem książki „Danuta Szaflarska. Jej czas”, autor skupił się nie tylko na losach bohaterki książki. W książce dużo miejsca poświęcono na opisy wydarzeń, które rozgrywały się za jej życia oraz charakterystykę osób, z którymi się stykała: pracowała czy przyjaźniła. Książka pozostawiała niedosyt. W tym roku ukazała się kolejna biografia Danuty Szaflarskiej, tym razem pióra Katarzyny Kubisiowskiej” zatytułowana „Szaflarska. Grać, aby żyć”.
Piękny, utalentowany, sławny. Gwiazda baletu Teatru Wielkiego w Warszawie lat 60. Solista słynnego Baletu XX wieku Maurice’a Béjarta w Brukseli. W 1970 roku „Ruch Muzyczny” obwołał go „współczesnym idolem”. Jego przyjaciółka, również tancerka, Zofia Rudnicka napisała jego biografię.
Bardzo ciekawy ten wywiad-rzeka z Adamem Ferencym. Dobrze, że Mai Jaszewskiej udało się namówić aktora na rozmowy. O czym? O wszystkim. O rolach w filmie i teatrze, książkach, przyjaźni, muzyce, religii, ciszy, przesądach, wpływie PRL-owskiego reżimu na sztukę, studiach, a potem pracy pedagogicznej na warszawskiej PWST, gotowaniu, rodzinie… Tematów jest czterdzieści jeden, więc nie sposób ich wszystkich wymieniać.
Mała, przenośna szkoła aktorska
Anna Dziedzic, autorka książki „Aktor kreatywny. Jak pracowałam w Szkole Aktorskiej Machulskich”, w latach 2008-2014 była wykładowczynią w Szkole Aktorskiej Haliny i Jana Machulskich przy ASSITEJ. Prowadziła zajęcia „Improwizacja w edukacji teatralnej” oraz „Praca z reżyserem”. W książce przedstawia swoją metodę edukacji aktora kreatywnego. Metoda ta stworzona podczas pracy z młodymi aktorami, zwłaszcza w Studiu Dramy i Teatru i w Szkole Aktorskiej Machulskich, łączy dramę, improwizację i techniki teatru psychofizycznego.
Poza publikacjami o twórczości Maxa Frischa i Friedricha Dürrenmatta wiedza w Polsce o dramacie i teatrze w Szwajcarii nie jest zbyt rozległa. Tym cenniejsza staje się publikacja Wydawnictwa Uniwersytetu Łódzkiego „Ze szczytów Alp… Dramat i teatr szwajcarski w XX i XXI wieku” pod redakcją Karoliny Sadowskiej i Moniki Wąsik. Książka jest zbiorem artykułów prezentujących najważniejsze i najciekawsze zjawiska dramatyczno-teatralne niemieckojęzycznej Szwajcarii obecnego i ostatniego wieku.
Książka Karoliny Czerskiej „Tadeusz Kantor i Maurice Maeterlinck. Dramaturgie istnienia” jest zmienioną wersją rozprawy doktorskiej autorki, przygotowanej pod kierunkiem prof. Włodzimierza Szturca w Katedrze Teatru i Dramatu na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego i obronionej w 2015 roku. Twórczość Maurice’a Maeterlincka, dziś już właściwie zapomniana, miała
znaczący wpływ na kulturę europejską, ale w języku polskim nie doczekała się żadnej obszernej analizy. Karolina Czerska próbuje zapełnić tę lukę dotyczącą wczesnego okresu twórczości tego symbolisty.
Dominika Kluźniak, znana i ceniona aktorka napisała minipowieść „Miejsce” traktującą o mężczyźnie (trzydziesto-trzydziestoparoletnim?), który porzuca pracę w telewizji w Warszawie i wyprowadza się w Karkonosze.
„Waryjoty” – tom tekstów Adama Sroki
Adam Sroka, reżyser teatralny i dramaturg wydał w prowadzonym przez siebie Stowarzyszeniu Symfonia Laktoris zbiór własnych scenariuszy filmowych i tekstów teatralnych. Akcja wszystkich utworów dzieje się w Krakowie, gdzie mieszka autor.
Dwa lata temu Bellona wydała książkę Patrycji Korczago „Niepowtarzalni. Piwnica na Wójtowskiej”. Wędrówka Patrycji Korczago w poszukiwaniu wuja, czyli Ryszarda Ostromęckiego, założyciela Piwnicy na Wójtowskiej w Warszawie, ludzi Piwnicy i czasów, w których działała Piwnica rozpoczął się od jej spotkania z Magdą Umer, która zgodziła się porozmawiać o tym miejscu. Później dołączyli inni artyści, którzy występowali w Piwnicy.
Dramaty naczelnego satyryka Rosji
Wiktor Szendrowicz jest uważany za najważniejszego satyryka współczesnej Rosji. Ostra satyra polityczna, którą się posługuje, zwłaszcza w programie satyrycznym „Kukły” (był jednym z autorów) w kanale NTW przysporzyła mu wielu wrogów w politycznych elitach Rosji.
Na Konkurs na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej nadsyłana jest często i ponad setka tekstów. Spośród nagrodzonych, jeśli dojdzie do prapremiery dramatu, wystawiany jest w jednym teatrze, inne już po niego nie sięgają. Lepsze wyniki osiągają laureaci Gdyńskiej Nagrody Dramaturgicznej. Teatry nie sięgają po nagrodzone teksty gremialnie, ale zdarzają się 2-4 wystawienia nagrodzonych dramatów. Kilka najnowszych dramatów, które trafiły do półfinału i finału ostatniej edycji Gdyńskiej Nagrody Dramaturgicznej wydała Agencja Dramatu i Teatru.
„1973-2018. Polski Teatr Tańca”
Jubileuszowe wydawnictwo Polskiego Teatru Tańca
Dwujęzyczna, polsko-angielska monografia jubileuszowa przygotowana z okazji 45-lecia jubileuszu Polskiego Teatru Tańca „Polski Teatr Tańca 1973 – 2018” zdążyła już otrzymać nagrody za wyjątkową szatę graficzną. Publikacja nie jest okolicznościowym wydawnictwem skupiającym się jedynie na dokonaniach Polskiego Teatru Tańca.
Czytaj całość
Weronika Kostyrko, „Tancerka i zagłada. Historia Poli Nireńskiej”
Zdeterminowana, by tańczyć
Ślady pozostawione przez urodzoną w Warszawie w 1910 r. żydowską biseksualną tancerkę i choreografkę, Polę Nireńską, wiodą Weronikę Kostyrko, autorkę jej biografii, do Waszyngtonu, Nowego Jorku, Kalifornii, Londynu, Florencji, Berlina, Kolonii, Drezna, Wiednia i Tel Awiwu.
Czytaj całość
Maria Konwicka, „Byli sobie raz”
Konwicki i okolice
Rodzina Leniców, Konwickich, wspomnienia z czasów pobytu autorki w Stanach Zjednoczonych, jej mistyczne lektury – to wszystko składa się na tę interesującą książkę. – Może razem z odchodzeniem ludzi, odchodzi kawałek świata, który był ich cząstką – mówiła w wywiadzie Maria Konwicka. Ten kawałek świata, świata rodziny Konwickich zatrzymała w swojej książce.
Czytaj całość
Aleksandra Klich, „Cały ten Kutz. Biografia niepokorna”
Żywot niepokorny
Biografia Kazimierza Kutza napisana przez Aleksandrę Klich z nerwem, w rytmie gorączki jaką cechowało się życie jej bohatera, jest bogato udokumentowaną opowieścią nie tylko o jego życiu, ale także o Śląsku i Polsce.
Czytaj całość
„Kolektywy teatralne, artystyczne i badawcze”, red. Ewa Guderian-Czaplińska i Stanisław Godlewski
Kolektywnie
Książka „Kolektywy teatralne, artystyczne i badawcze” pod red. Ewy GuderianCzaplińskiej i Stanisława Godlewskiego wydana przez Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie jest pokłosiem konferencji zorganizowanej w Instytucie Teatru i Sztuki Mediów Wydziału Filologii Polskiej i Klasycznej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu we współpracy z Malta Festival Poznań 2018.
Czytaj całość
Anna Kuligowska-Korzeniewska, „Polska >>Szulamis<<. Studia o teatrze polskim i żydowskim”
Studia o teatrze polskim i żydowskim
Książka „Polska >>Szulamis<<. Studia o teatrze polskim i żydowskim” wydana przez Akademię Teatralną im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie autorstwa profesor Anny Kuligowskiej-Korzeniewskiej, to zebrane w jednym tomie rozprawy i artykuły poświęcone teatrowi i dramatowi żydowskiemu oraz ich związkom z kulturą polską.
Czytaj całość
„Bezkarnie. Etyka w teatrze”, red. Waldemar Rapior
Etyka w teatrze
W książce „Bezkarnie. Etyka w teatrze” pod red. Waldemara Rapiora, ludzie teatru, twórcy, aktorzy, kuratorzy, rozmawiają lub publikują teksty dotyczące praktyk w dzisiejszym teatrze, pod kątem pytania czy jest w nich miejsce na etykę.
Czytaj całość
Dariusz Kosiński, „Uciec z „Wesela”. Próby z teatru Stanisława Wyspiańskiego”
Odpowiedź Wyspiańskiemu
Książka Dariusza Kosińskiego Kosińskiego „Uciec z „Wesela”. Próby z teatru Stanisława Wyspiańskiego” ukazała się na początku 2019 roku w 150. rocznicę urodzin Stanisława Wyspiańskiego (15 stycznia). Na książkę składają się teksty Kosińskiego publikowane już wcześniej. Tutaj zmienione i rozszerzone.
Czytaj całość
Kirsten E. Shepherd-Barr, „Dramat współczesny”
Krótko i przystępnie o teatrze
Seria „Krótkie wprowadzenie” ukazująca się nakładem Wydawnictwa Uniwersytetu Łódzkiego poświęcona jest najważniejszym zagadnieniom XXI wieku. Są to publikacje popularnonaukowe pisane przez uznanych ekspertów skupionych wokół Uniwersytetu Oksfordzkiego. W ramach tej serii ukazała się książka Kirsten E. Shepherd-Barr „Dramat współczesny”.
Czytaj całość
Janusz Głowacki, „Bezsenność w czasie karnawału”
Wspominki ironisty
Zapiski pisarza zostały opracowane przez wdowę po nim, Olenę Leonenko i opatrzone nostalgicznym epilogiem napisanym przez córkę Zuzę Głowacką. Trudno je sklasyfikować. To szkice literackie. W swoim kształcie przypominają jego książkę wydaną w 2004 r. „Z głowy”.
Czytaj całość
„Teatr lalek Jerzego Koleckiego”. Album pod redakcją Karola Hordzieja
Lalkowy świat Jerzego Koleckiego
Teatr ubogi, grający w objeździe, za dyrekcji Jerzego Koleckiego, dzięki jego plastycznej wizji, trafił do szeregu najlepszych teatrów lalkowych w Polsce zdobywając nagrody na festiwalach teatrów lalkowych. Warto zajrzeć do wydanego z niezwykłą starannością albumu przypominającego teatralną twórczość Jerzego Koleckiego.
Czytaj całość
Krzysztof Orzechowski, „Teatr świata – świat teatru. Felietony 2016-2017”; Krzysztof Orzechowski, „Zapiski z niełatwych czasów. 2017-2018”
Obserwacje Krzysztofa Orzechowskiego
„Zapiski z niełatwych czasów” to już drugi tom komentarzy Krzysztofa Orzechowskiego dotyczących współczesności. Pierwszy ukazał się w 2017 r. pod nazwą „Teatr świata – świat teatru. Felietony 2016-2017”. Były to felietony publikowane w wortalu internetowym „Dziennik Teatralny” pod tytułem: „przeczytane… zasłyszane… obejrzane…”.
Czytaj całość
Piotr Gacek, “Ina Benita. Za wcześnie na śmierć”
Królowa seksapilu
W 1939 r. na warszawskim letnim Balu Mody dla Iny Benity stworzono specjalną kategorię „królowa seksapilu”. Czarowała na ekranie, czarowała na scenie, czarowała w życiu. W przedwojennej Polsce cieszyła się sławą nie mniejszą niż hollywoodzkie gwiazdy filmowe.
Czytaj całość
Monika i Grzegorz Wasowscy, „Kabaret Starszych Panów. Życiorys nieautoryzowany”
Jak można w socjalistycznej telewizji występować w cylindrach i żakietach?
W 2018 roku przypada 60 lat od emisji Wieczoru I Kabaretu Starszych Panów. Z tej okazji redakcja Wydawnictwa WAM (MANDO) wpadła na pomysł, żeby syn Jerzego Wasowskiego i jego żona Monika Wasowska napisali książkę uprzystępniającą historię spotkania i rozwoju znajomości obu Starszych Panów: Jeremiego Przybory i Jerzego Wasowskiego.
Czytaj całość
Krzysztof Pleśniarowicz, „Kantor”
Życie i twórczość Wielkiego Awangardzisty
Nakładem wydawnictwa Wielka Litera, na rynku księgarskim pojawiło się drugie, poszerzone wydanie książki Krzysztofa Pleśniarowicza „Kantor”
Czytaj całość
Zuzanna Łapicka, „Dodaj do znajomych”
A wspominkom nie ma końca
„Zuziu, ty musisz pisać” – powtarzał Zuzannie Łapickiej Janusz Głowacki, ilekroć bawiła towarzystwo anegdotami o znanych osobach, które spotkała w swoim życiu. Dawał jej też różne literackie rady, ale Zuzanna Łapicka postanowiła, że jej książka będzie miała taki sam kształt jak jej towarzyskie monologi
Czytaj całość
Dorota Masłowska, „Inni ludzie”
Hiphop opera o rozpadzie więzi
Bohaterem najnowszej książki Doroty Masłowskiej jest Kamil, trochę dres, trochę hiphopowiec, który lawiruje między dwiema kobietami: Anetą, która „Nigdy nie pamiętał, co studiowała, gastronomię? Czy tą, dietetykę chyba, zaocznie w Wyższej szkole Czegoś Imienia… Ogólnie była z Radzymina, a pracowała w galerii” i Iwoną, mężatką z zamkniętego osiedla, która dnia nie może przeżyć bez xanaxu
Czytaj całość
Jolanta Gajda-Zadworna, Beata Zatońska, „Zmontowani czyli sztuki na 4 aktorów”
Wspólnota śmiechu
Wszystko, co chcielibyście wiedzieć o Montowni, ale boicie się zapytać… znajdziecie w książce Jolanty Gajdy-Zadwornej i Beaty Zatońskiej, „Zmontowani czyli sztuki na 4 aktorów”
Czytaj całość
Jerzy Limon, „Szekspir bez cenzury. Erotyczny żart na scenie elżbietańskiej”
Świntuszenie u Szekspira i nie tylko
Fundacja Terytoria Książki wydała książkę-słownik prof. Jerzego Limona „Szekspir bez cenzury. Erotyczny żart na scenie elżbietańskiej”. Choć istnieją słowniki specjalistyczne w języku angielskim z tej dziedziny, na polskim rynku jest to pierwsza tego rodzaju publikacja. Profesor tropi erotyczne żarty na kartach dzieł Szekspira i innych autorów epoki elżbietańskiej.
Czytaj całość
Edward Kusztal, „Przywrócić pamięć”
Kieleckie wspomnienia Edwarda Kusztala
W drugą rocznicę śmierci aktora ukazała się książka jego autorstwa zatytułowana „Przywrócić pamięć”. Rzecz jest niedokończona. Pracę nad nią przerwała bowiem śmierć autora w 2016 r. Zawarte w książce historie są uzupełnieniem wspomnień autora zebranych w wydanej w 2011 r. książce „Fajerką przez Kielce”.
Czytaj całość
Andrzej Łapicki, „Jutro będzie >>Zemsta<<”
Zapis życia
Andrzej Łapicki zaczął pisać dzienniki w 1984 r. Skończył 22 czerwca 2005 r., w dniu śmierci swojej pierwszej żony. Jego córka Zuzanna Łapicka zacytowała w przedmowie do wydanych w tym roku dzienników zatytułowanych „Jutro będzie >>Zemsta<<” wypowiedź swojego ojca: „Pamiętaj zależy mi wyłącznie na >>Dziennikach<<
Czytaj całość
Arael Zurli, „Na wskroś piękna. Historia Heleny Modrzejewskiej”
Aktorka dwóch epok
Na rynku wydawniczym mieliśmy już kilka biografii Heleny Modrzejewskiej.
Książka „Na wskroś piękna. Historia Heleny Modrzejewskiej” Araela Zurli jest
kolejną.
Czytaj całość
Jo Nesbo, „Macbeth”
Macbeth w strukturach policji
Brytyjski wydawca Hogarth Press, w 400. rocznicę śmierci Williama Shakespeare’a, przypadającą w 2016 roku realizuje projekt opowiedzenia na nowo najważniejszych dramatów, które wyszły spod pióra arcydramaturga
Czytaj całość
Gabriel Michalik, „Danuta Szaflarska. Jej czas”
Życie Danuty Szaflarskiej
Książka Gabriela Michalika „Danuta Szaflarska. Jej czas” ukazuje postać wielkiej aktorki w kolejnych latach jej życia. Zgodnie z tytułem autor skupił się nie tylko na losach bohaterki książki. Otrzymujemy opisy wydarzeń, które rozgrywały się za jej życia oraz charakterystyki osób, z którymi się stykała: pracowała czy przyjaźniła. Począwszy od czasu niemowlęctwa Danuty Szaflarskiej, kiedy autor opisuje egzekucję Łemków na rynku w Piwnicznej, wczesną jesienią 1915 r. Posiłkując się wypowiedziami Mieczysława Łomnickiego, wieloletniego nauczyciela piwniczańskich szkół, regionalisty i historyka a także Wandy Dulak, poetki z Piwnicznej, przyjaciółki aktorki, przybliża nam dzieje Piwnicznej i wsi Kosarzyska, w której urodziła się Danuta Szaflarska.
Czytaj całość
„Nie tylko nóżki! Kabarety i rewie dwudziestolecia międzywojennego w Polsce”
Ach, ten kabaret!
„Nie tylko nóżki! Kabarety i rewie dwudziestolecia międzywojennego w Polsce” – to pierwsza z ekspozycji, jaką Muzeum Karykatury im. Eryka Lipińskiego w Warszawie zaprezentowało w 2018 r. Tematyka nie została wybrana przypadkowo, nawiązuje do obchodów 100-lecia odzyskania niepodległości przez Polskę. Katalog zatytułowany tak samo jak nazwa wystawy zawiera bogaty zestaw ilustracji, rycin, karykatur, afiszy, tekstów kabaretowych prezentowanych na ekspozycji, a drukowanych w międzywojennych gazetach i czasopismach, zdjęcia gwiazd kabaretów, fotosy z filmów, rysunki, plakaty.
Czytaj całość
Aleksiej Warłamow, „Michaił Bułhakow. Biografia mistrza”
Biografia Mistrza
Ponad osiemsetstronicowa biografia Michaiła Bułhakowa pióra Aleksieja Warłamowa jest pierwszą tak obszerną biografią Mistrza wydaną w Polsce. Jednak nie dowiadujemy się z niej wiele nowego, czego nie byłoby w poprzednich biografiach Bułhakowa. Autor przed napisaniem biografii nie mógł już porozmawiać ze świadkami życia autora „Mistrza i Małgorzaty”, ponieważ nikt nie pozostał przy życiu. Swoją książkę oparł na wydanych wcześniej biografiach, artykułach, listach i fragmentach wspomnień bliskich Bułhakowa, a także na listach i dziennikach pisarza.
Czytaj całość
Irena i Tadeusz Byrscy, Czesław Miłosz, „Korespondencja”
Korespondencja Ireny i Tadeusza Byrskich z Czesławem Miłoszem
Czesław Miłosz poznał Irenę i Tadeusza Byrskich w latach 30. ubiegłego wieku w Wilnie. Tadeuszowi Byrskiemu zawdzięczał pierwszą stałą pracę w wileńskiej stacji Polskiego Radia. Miłosz wspominał po latach (w 1991 r.): „Podziwiałem i podziwiam dotychczas ich miarę. Byli wzorem światłej, postępowej inteligencji, której religijność obywa się bez klerykalizmu, natomiast kształtuje sądy etyczne, zapobiegając kompromisom. Byrscy to dla mnie była ucieleśniona uczciwość, odnosiłem się do nich z szacunkiem, nawet z rodzajem adoracji. (…) Byrscy byli i są dla mnie ostoją ładu, jeśli taki był w moim życiu”.
Czytaj całość
„Byrscy – etos teatru”, red. naukowa Diana Poskuta-Włodek
Pasjonaci
Książka „Byrscy – etos teatru” pod red. naukową Diany Poskuty-Włodek wydana przez Instytut Filologii Polskiej Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach jest pokłosiem konferencji zatytułowanej „Być jak Byrscy. Pedagogika i edukacja teatralna, teatroterapia”, która odbyła się w maju 2016 r. w Instytucie Filologii Polskiej Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach. Nie jest to jednak typowa akademicka książka pokonferencyjna.
Czytaj całość
Václav Havel, „Obywatel kultury”
Niepokorny
Andrzej S. Jagodziński dokonał dla Wydawnictwa Agora wyboru i opracował kilkadziesiąt tekstów pisanych przez Václava Havla na przestrzeni pół wieku. Teksty zawarte w książce „Obywatek kultury” są w większości po raz pierwszy tłumaczone na język polski. Drukowane były w różnych czasopismach, posłowiach do jego książek, wydawnictwach jubileuszowych, książce poświęconej procesom czeskiego undergroundu, wydawanych zarówno przez wydawnictwa reżimowe, samizdatowe jak i zagraniczne i emigracyjne. Książka zawiera także teksty z jego archiwum opublikowane w „Dziełach zebranych” Havla i przemówienia wygłaszane podczas konferencji Związku Pisarzy Czechosłowackich.
Czytaj całość
Rafał Węgrzyniak, „Procesy doktora Weicherta”
Rehabilitacja po latach
Michał Weichert, jeden z najważniejszych twórców nowoczesnej kultury żydowskiej w Polsce doczekał się wreszcie biografii. Rafał Węgrzyniak, historyk i krytyk teatralny swoją pierwszą publikację dotyczącą Weicherta opublikował w 1993 r. w Zeszytach Literackich. W artykule „Bruno Schulz na >>Krasinie<< w Jung Teater” odtwarzał wizytę Zofii Nałkowskiej i Bruno Schulza na granym w jidysz spektaklu „Krasin” w reż. Michała Weicherta. W latach 90. prowadził kwerendę prasową i archiwalną dotyczącą dziejów Jung Teater, a jej rezultat opublikował na łamach „Pamiętnika Teatralnego”.
Czytaj całość
„Odzyskiwanie obecności. Niepełnosprawność w teatrze i performansie”, wybór i opracowanie: Ewelina Godlewska-Byliniak, Justyna Lipko-Konieczna
Twórczość osób z niepełnosprawnościami
Publikacja „Odzyskiwanie obecności. Niepełnosprawność w teatrze i performansie” zawiera zbiór na temat obecności osób z niepełnosprawnościami fizycznymi bądź intelektualnymi w przestrzeni teatru i performansu. Natężenie tego zjawiska obserwowane jest od wielu lat zarówno w teatrze i performansie polskim jak i zagranicznym. Nie da się już zepchnąć go na margines teatru amatorskiego czy terapii ewentualnie teatru dla życia. Temat ten dawniej marginalizowany w myśli krytycznej i historii teatru wpisuje się w nurt tzw. studiów nad niepełnosprawnością (disability studies) i prezentowany jest w publikacji w wielu aspektach. Zdecydowana większość artykułów omawia wybrane spektakle teatralne i performanse z udziałem osób z niepełnosprawnościami.
Czytaj całość
Katarzyna Woźniak, „Przed Grotowskim. Przewodnik po Włoszech teatralnych”
Włochy teatralne przed Grotowskim
Katarzyna Woźniak w swojej książce „Przed Grotowskim. Przewodnik po Włoszech teatralnych” docieka w jaki sposób doszło we Włoszech do stworzenia warunków, dzięki którym mogło powstać europejskie Centro di Lavoro di Jerzy Grotowski – Workcenter of Jerzy Grotowski. Autorka omawia jak doszło do rozwiązań systemowych, które mogły zapewnić CSRT – instytucji, w ramach której pracował Jerzy Grotowski – stabilne warunki pracy.
Czytaj całość
Krystian Lupa, Łukasz Maciejewski, „Koniec świata wartości/The End of the World of Values”
Kosmos Krystiana Lupy
Krystian Lupa gigantem jest. No tak, niby wszyscy o tym wiemy, ale uderza mnie to za każdym razem, zarówno kiedy oglądam kolejne jego przedstawienie, jak i kiedy czytam jego wypowiedzi publiczne, czy dokonania literackie. Tak też było w trakcie lektury dwujęzycznej polsko-angielskiej książki Krystiana Lupy i Łukasza Maciejewskiego „Koniec świata wartości/The End of the World of Values” wydanej przez Państwową Wyższą Szkołę Filmową, Telewizyjną i Teatralną w Łodzi (z której nota bene Krystian Lupa został wyrzucony za „brak talentu”).
Czytaj całość
„Rozmowy z Erwinem Axerem”
Całe życie Erwina Axera
Zebrane w tomie „Rozmowy z Axerem” wywiady oświetlają ze wszystkich stron artystyczną drogę długoletniego dyrektora Teatru Współczesnego w Warszawie. Przenoszą nas w lata przed i powojenne, czasy PRL-u, przynoszą refleksje dotyczące sztuki teatru na przestrzeni kilkudziesięciu lat.
Czytaj całość
Max Frisch, „Z dziennika berlińskiego”
Berlińskie zapiski Maxa Frischa
Książka szwajcarskiego dramaturga i pisarza Maxa Frischa „Z dziennika berlińskiego” rozpoczyna się z chwilą przeprowadzki autora do Berlina w lutym 1973 r., a kończy wraz z jego wyjazdem do Stanów Zjednoczonych wiosną 1974 r. Zapiski mają charakter na tyle osobisty, że mogły się ukazać, zgodnie z ostatnia wolą Maxa Frischa, dopiero w dwadzieścia lat po jego śmierci.
Czytaj całość
„Inne ochoty. Jerzy Pilch w rozmowach z Eweliną Pietrowiak. Cz. 2.”
I nagadać się nie mogą
Rozmowy zawarte w książce „Inne ochoty. Jerzy Pilch w rozmowach z Eweliną Pietrowiak. Cz. 2.” toczą się błyskotliwie i z humorem. Pisarz szczerze odpowiada na zadawane pytania, ironizuje, snuje wspomnienia i plany na przyszłość. Ma się wrażenie, że oboje rozmówców nie może się ze sobą nagadać.
Czytaj całość
Robert Jarocki – „Kogo szukał, czego chciał”
Reflektorem w mrok
Jesienią ubiegłego roku nakładem wydawnictwa Muza ukazała się książka „Kogo szukał, czego chciał”. Zebrane w jeden tom okruchy wspomnień o swoim wybitnym bracie, Robert Jarocki, pisarz i znakomity reportażysta biograficzny drukował wcześniej w odcinkach w miesięczniku „Teatr”, począwszy od listopada 2013 r. do grudnia 2014 roku. Młodszy brat Jerzego Jarockiego nie doczekał wydania swojej książki w druku. Zmarł w sierpniu 2014 roku.
Czytaj całość
Janette Winterson – „Przepaść czasu. »Zimowa opowieść« Szekspira opowiedziana na nowo”
Czas można cofnąć
„Przepaść czasu. Zimowa opowieść Szekspira opowiedziana na nowo” Janette Winterson jest lepsza niż taka sama opowieść Williama Shakespeare’a… Wiem, wiem, William Shakespeare wielkim dramaturgiem był… Herezja? Nic na to nie poradzę. Winterson czyta się zachłanniej.
Czytaj całość
Agnieszka Wolny-Hamkało – „41 utonięć”
Skondensowana psychodelia
To pierwsze skojarzenie, jakie nasunęło mi się po przeczytaniu powieści Agnieszki Wolny-Hamkało „41 utonięć”. Nie dlatego, żebym insynuowała autorce pisanie na środkach psychoaktywnych. Wszystkiemu winny upał.
Czytaj całość
Grzegorz Ćwierniewicz, „Krystyna Sienkiewicz. Różowe zjawisko”
Album na 60-lecie pracy artystycznej
Porównywana do Chaplina, Giulietty Masiny, z błyskiem w oku, ironią w głosie, Krystyna Sienkiewicz, komediantka liryczna od lat porywa każdego widza. Ma na swoim koncie ponad sto ról teatralnych i filmowych, ale dotąd nikt nie pokusił się o napisanie jej biografii.
Czytaj całość
„O polskim teatrze lalek – w Szczecinie”
Wyjść z lalkarskiego getta
Wydawnictwo ”O polskim teatrze lalek – w Szczecinie” jest pokłosiem konferencji „Teatr lalek: gdzie jesteśmy, dokąd zmierzamy, jak tam dojść” (14-16 listopada 2013 r.), przygotowanej w ramach projektu „Teatr i miasto: przestrzeń świętowania / przestrzeń codzienności”, zorganizowanego na jubileusz 60-lecia teatru lakowego w Szczecinie.
Czytaj całość
Monika Wąs, „Dymny. Życie z diabłami i aniołami”
Żongler dwusturęki
Wiesław Dymny, „żongler dwusturęki” zmarł w 1978 r. Od tego czasu pęczniała o nim legenda, która już za jego życia była znaczna. Wprawdzie w opracowaniach, czy to o Piwnicy Pod Baranami, czy we wspomnieniach artystów „piwnicznych”, w wywiadach, artykułach rozproszonych w prasie dużo można znaleźć o najjaśniejszej gwieździe Piwnicy pod Baranami, ale przez prawie 40 od swojej śmierci lat nie doczekał się książki, która byłaby mu poświęcona.
Czytaj całość
Remigiusz Grzela & Barbara Krafftówna, „Barbara Krafftówna w krainie czarów”
Kraina czarów
Czarowna – to pierwsze słowo, które ciśnie się na usta. Od pierwszych stron. Barbara Krafftówna i Remigiusz Grzela przerzucają się czarami od pierwszych stron książki. Jest między nimi fantastyczne porozumienie. Prowadzący rozmowę traktuje aktorkę jak królową, którą niewątpliwie jest. Królową dobrego smaku, profesjonalizmu, życzliwości, spokoju
i ciepła.
Czytaj całość
Paweł Mossakowski, „Na ucho”
Radiowe miniatury
Wydany przez toruńskie wydawnictwo Adam Marszałek wybór słuchowisk Pawła Mossakowskiego „Na ucho” zawiera dwa starsze teksty napisane w drugiej połowie lat osiemdziesiątych („Happening”, „Stoliczku nakryj się”) i trzy powstałe współcześnie („Johnny Enigma”, „Nierozłączni”, „Spowiedź”). Wszystkie miały już swoje premiery radiowe.
Czytaj całość
Krystyna Feldman, „Światła, które nie gasną”
Romans teatralny
Krystyna Feldman, znakomita aktorka drugoplanowa, epizodyczna, nagradzana za genialną rolę Nikifora w filmie „Mój Nikifor” w reż. Krzysztofa Krauzego, znana telewizyjnej widowni z roli Babki w serialu „Kiepscy”, zmarła w 2007 r. Przez ostanie 20 lat życia jej zawodową przystanią był Teatr Nowy w Poznaniu. Chcąc uczcić setną rocznicę urodzin aktorki jej macierzysty teatr i Wydawnictwo Miejskie Posnania przygotowały do druku rękopis pisanej „do szuflady” powieści Krystyny Feldman, ”Światła, które nie gasną”.
Czytaj całość
Remigiusz Grzela, „To, co najważniejsze”
Rozmowy z legendami
Remigiusz Grzela poproszony przez Teatr Studio o napisanie książki poświęconej legendom tej sceny: Irenie Jun i Stanisławowi Brudnemu nie wahał się ani chwili. Powstała książka złożona z niebanalnych rozmów, wspomnień i zauroczeń.
Czytaj całość
Joanna Szulborska-Łukaszewicz, „Artysto Scen Polskich, powiedz nam z czego żyjesz?
Z czego żyje artysta?
– Z przyzwyczajenia – brzmi odpowiedź jednej z ankietowanych przez ZASP osób. Ankieta opracowana przez Lidię Bogaczównę, Andrzeja Dębskiego i Macieja Pacułę, dotyczyła sytuacji socjalnej artystów polskich.
Czytaj całość
Anne Tyler, „Dziewczyna jak ocet. »Poskromienie złośnicy« Szekspira opowiedziane na nowo”
Pisane na zamówienie
Anne Tyler wraz z kilkoma uznanymi pisarzami została zaproszona przez brytyjskiego wydawcę Hogarth Press do projektu realizowanego w 400. rocznicę śmierci Williama Shakespeare’a, aby opowiedzieć na nowo jego arcydramaty.
Czytaj całość
„Między świętem a przesytem. Festiwale teatralne i ich miejsce we współczesnym życiu kulturalnym Polski”
Między świętem a przesytem
Publikacja “Między świętem a przesytem. Festiwale teatralne i ich miejsce we współczesnym życiu kulturalnym Polski” pod redakcją Dariusza Kosińskiego jest zapisem wystąpień i dyskusji, które odbyły się w Szczecinie w dniach 20-22 kwietnia 2015 r. podczas konferencji naukowej „Święto czy konieczność. Festiwale teatralne i ich miejsce we współczesnym życiu kulturalnym Polski”, w ramach projektu „teatr/kontrapunkt/festiwal. Festiwal teatralny a teatr publiczny w świetle 50. Edycji Kontrapunktu”.
Czytaj całość
John Irving, „W jednej osobie”
Biseks naznaczony teatrem
William Abbott, bohater trzynastej powieści Johna Irvinga zatytułowanej „W jednej osobie” zaczyna swoją opowieść od dzieciństwa spędzonego w małym miasteczku First Sister, gdzieś na amerykańskiej prowincji w stanie Vermont. Dzieciństwa znaczonego teatrem, albowiem matka Billy’ego, która była suflerką miejscowej amatorskiej trupy teatralnej, zabierała syna ze sobą na próby do teatru.
Czytaj całość
James Grissom, „Szaleństwo Boga. Tennessee Williams i kobiety z mgły”
„Różańcowe” osoby Tennessee Williamsa
We wrześniu 1982 roku, dwudziestoletni początkujący dramatopisarz i scenarzysta James Grissom wysłał do Tennessee Williamsa list z prośbą o radę w sprawie kariery literackiej. 71-letni wówczas Williams, który tkwił w długotrwałym okresie niemocy twórczej, odpisał: „Chyba możesz mi pomóc”. Na czym polegała ta pomoc? Williams podczas kolejnych spotkań z młodym człowiekiem podał mu listę osób, przeważnie kobiet, których nazwał „szaleństwem Boga”. Ludzi, których znał i którzy byli dla niego ważni. Opowiedział o relacjach z nimi i poprosił, by Grissom odwiedził ich i spytał jak wiele dla nich Tennessee Williams znaczył. Wypełnienie tej misji zajęło Grissomowi prawie 30 lat. Pokłosiem wielu spotkań jest książka „Szaleństwo Boga. Tennessee Williams i kobiety z mgły”.
Czytaj całość
Przemysław Strożek, „Nic, to znaczy wszystko. Interpretacje niemieckiego dada”
Interpretacje niemieckiego dada
„Nic, to znaczy wszystko” – tytuł książki Przemysława Strożka, adiunkta w Instytucie Sztuki Polskiej Akademii Nauk, został zaczerpnięty z wypowiedzi dadaistów. Albowiem, na pytanie „Co to jest dada?” dadaiści odpowiadali: „jest to nic, to znaczy wszystko”.
Czytaj całość
Howard Jacobson, „Shylock się nazywam. >>Kupiec wenecki<< Shakespeare’a opowiedziany na nowo”
W kwestii żydowskiej
Czytając tę powieść miałam wrażenie, że dramat Shakespeare’a potrzebny był autorowi jedynie do podejmowania rozważań na temat jemu współczesnej żydowskiej umysłowości i tożsamości.
Czytaj całość
Elżbieta Baniewicz „Dżanus. Dramatyczne przypadki Janusza Głowackiego”
Ironista
Elżbieta Baniewicz w swojej książce „Dżanus. Dramatyczne przypadki Janusza Głowackiego” tropi sposób rozumienia i odczuwania świata przez pisarza, tłumaczonego dzisiaj na kilkanaście języków, autora dramatów wystawianych na scenach wielu teatrów na świecie.
Czytaj całość
Agnieszka Okońska, „Wielkie role gwiazd opery”
W świecie opery
Małgorzata Walewska, Ewa Podleś, Aleksandra Kurzak, Piotr Beczała, Mariusz Kwiecień. Na kanwie rozmów z tymi artystami powstała książka „Wielkie role gwiazd opery” autorstwa Agnieszki Okońskiej, dziennikarki publikującej w londyńskich periodykach teksty na temat teatrów operowych.
Czytaj całość
Barbara Gawryluk, „Wanda Chotomska. Nie mam nic do ukrycia”
Człowiek legenda
„Pan Motorek”, „Tere-fere”, „Tadek Niejadek”, „Czarna krowa w kropki bordo”, „Abecadło warszawskie”, „Dlaczego ciele ogonem miele” – długo by wymieniać tytuły jej wierszyków zapamiętanych z dzieciństwa. A przede wszystkim pierwsza polska dobranocka dla dzieci oglądana z wypiekami na twarzy: “Jacek i Agatka”. Wanda Chotomska. Pierwsza dama współczesnej poezji dla dzieci, człowiek legenda ze społecznikowską pasją. Uważa się, że ze wszystkich autorów literatury dziecięcej w Polsce napisała najwięcej utworów dla dzieci. Rymowała już w szkole podstawowej, układając wierszyki o swoich rówieśnikach i nauczycielach, za okupacji, w majątku swojego ojca chrzestnego, jako nastolatka wraz z Wojciechem Zabłockim zorganizowała teatrzyk kukiełkowy, do którego pisała teksty.
Czytaj całość
Dorota Jarząbek-Wasyl, „Za kulisami. Proces narodzin widowiska w teatrze polskim w XIX wieku”
Za kulisami
Książka „Za kulisami. Proces narodzin widowiska w teatrze polskim w XIX wieku” to rozprawa habilitacyjna Doroty Jarząbek-Wasyl, pracującej w Katedrze Teatru i Dramatu na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Autorka zajmuje się historią form dramatycznych i scenicznych w XIX i XX wieku. Rozprawa traktuje o systemie pracy w polskim teatrze w latach 1865-1914 w trzech stałych teatrach polskich: Warszawy, Lwowa i Krakowa. Zajmuje się jedynie dramatem, sporadycznie tylko wspominając o przygotowaniach oper i spektakli baletowych.
Czytaj całość
Margaret Atwood, „Czarci pomiot. >>Burza<< Szekspira opowiedziana na nowo”
Bliźniacze odbicia
Motywy „Burzy” szczelnie wypełniają powieść Margaret Atwood nakładając nową fabułę na shakespearowski pierwowzór, budując piętra znaczeń.
Czytaj całość
Jeremi Przybora, „Przymknięte oko Opaczności. Memuarów części wszystkie”
Niewymuszona elegancja słowa
„Mistrzostwo polega na tym, że nie widać szwów” – mówiła o twórczości Jeremiego Przybory Wisława Szymborska. I takie są też memuary Przybory, pełne delikatnego humoru, dyskretnego, autoironicznego przyznawania się do rozmaitych „grzeszków”, niewymuszonej elegancji słowa, z raz po raz wtrącaną francuzczyzną czy łacińskimi sentencjami – widomymi oznakami przedwojennego wykształcenia, którego nie zdołał zatrzeć PRL.
Czytaj całość
Kazimierz Kutz, „Fizymatenta. Felietony z lat 2004-2016”
Felietony Kazimierza Kutza
Fizymatenta to po śląsku dziwności, różne rzeczy. Taki tytuł nosi zbiór felietonów Kutzimierza Kutza z lat 2004-2016, które były drukowane w katowickim dodatku „Gazety Wyborczej”. Kazimierz Kutz, reżyser, pisarz, polityk, działacz społeczny, na wspomnianych łamach przez kilkanaście lat co tydzień rozprawiał się z polityką polskiego rządu: kąsał, wyśmiewał i wytykał. Nikomu nie przepuścił. Przywalał każdej rządzącej ekipie. Rasowy homo politicus zwracał uwagę na społeczne bolączki, jak mantrę powtarzał sekwencję o odmawianiu Ślązakom, przez polski rząd, prawa do swojej etniczności. Wiele felietonów poświęcił pogrzebom – odejściu wybitnych Polaków. Zajmuje go także pole kultury polskiej. To cztery tematy ciągle obecne w jego felietonach. Czyta się je jako swoistą kronikę ostatnich lat. Autor nie pomija żadnego ważnego wydarzenia dotyczącego Polski.
Czytaj całość
Gerald Clarke, „Truman Capote”
Kronika życia Trumana Capote
Biografię Trumana Capote czyta się jak najlepszą powieść. Mamy tu nieszczęśliwe dzieciństwo, światowy rozgłos, wojaże, homoseksualne romanse, plotki z życia amerykańskich wyższych sfer, przyjęcia, bale, skandale i procesy, wreszcie drogę ku autodestrukcji.
Czytaj całość
„Witkacy! Czyste dusze w niemytej formie”
Półrocznik „Witkacy!”
Witkacolodzy i witkacofile mają już swoje czasopismo. 24 lutego 2017 r. odbyła się premiera półrocznika „Witkacy! czyste dusze w niemytej formie” wydanego przez Instytut Witkacego. Redaktorem naczelnym jest filolog i witkacolog dr Małgorzata Vražić, zastępcą redaktora naczelnego Przemysław Pawlak – prezes instytut Witkacego. W skład Rady Naukowej wchodzą: prof. Janusz Degler, prof. Dalibor Blažina, dr hab. Tomasz Bocheński, dr hab. Jagoda Hernik Spalińska, dr Jarosław Cymerman, Jan Gondowicz, Joanna Gondowicz, Kapsyda Kobro-Okołowicz, prof. Anna Krajewska, Stefan Okołowicz, prof. Lech Sokół, dr Wojciech Sztaba, dr hab. Katarzyna Taras, Beata Zgodzińska. Pismo naukowo-artystyczne poświęcone w całości Stanisławowi Ignacemu Witkiewiczowi, tworzone przez witkacologów młodszej generacji wspieranych przez doświadczonych badaczy. Redakcja nie wypłaca honorarium za publikacje. Nakład wynosi 500 egzemplarzy. Półrocznik znalazł się na liście naukowych czasopism punktowanych.
Czytaj całość
Magdalena Raszewska, „Ryszarda Hanin. Historia nieoczywista”
Mylenie tropów
„Ryszarda Hanin nigdy nie wyrzucała żadnej zadrukowanej kartki. W jej zbiorach w pracowni [Pracownia Historii Szkolnictwa Teatralnego] znajdujemy zarówno pierwszy powojenny afisz teatralny („Śluby panieńskie” w Teatrze 1 Armii w Lublinie, 28 VII 1944), jak i pierwszą powojenną recenzję teatralną („Rzeczpospolita” z 2 VIII 1944), teczki wycinków z recenzjami, paręset wywiadów i artykułów o niej, legitymacje, nominacje, odznaczenia, zaproszenia, około tysiąca zdjęć zawodowych i prywatnych, listy, listy, listy…” – pisze Magdalena Raszewska w książce „Ryszarda Hanin. Historia nieoczywista”.
Czytaj całość
„Nowy teatr nie(po)rozumienia” pod redakcją Dariusza Kosińskiego
Jaki jest „nowy teatr”?
Publikacja „Nowy teatr nie(po)rozumienia” pod redakcją Dariusza Kosińskiego wydana przez Teatr Lalek „Pleciuga” jest podsumowaniem projektu o tej samej nazwie, na który składał się cykl wykładów będących swoistym prologiem 51. Festiwalu Teatrów Małych Form KONTRAPUNKT 2016 w Szczecinie i konferencji naukowej, która odbyła się w dniach 20-21 kwietnia 2016 roku w ramach festiwalu.
Czytaj całość
„Teatr Opera Buffa Theater. Replay 1998 – 2018”
Teatr Opera Buffa
Dwujęzyczna (jęz. polski i jęz. angielski) publikacja „Teatr Opera Buffa Theater. Replay 1998 – 2018” poświęcona tytułowej grupie teatralnej składa się m.in. z arcyinteresującego artykułu Magdaleny Dubrowskiej „Teatr Opera Buffa. Teatr niemy” (jest to tytuł referatu inaugurującego konferencję „Chorzy na schizofrenię – najmniej rozumiani ludzie na świecie”, która odbyła się w warszawskim BUW-ie w 2013 r.), wspomnienia Catherine Sullivan o współpracy z grupą, libretta Katarzyny Wińskiej „Wieczny odpoczynek. Opera barokowa”, listy przedstawień i aktorów Opery Buffa oraz posłowia autorstwa Hanny Sławińskiej, aktorki tego teatru.
Czytaj całość
„Nietypowa baba jestem czyli Anna Seniuk w rozmowie z córką Magdaleną Małecką-Wippich„
Jednym tchem
Jak się czyta książkę „Nietypowa baba jestem czyli Anna Seniuk w rozmowie z córką Magdaleną Małecką-Wippich„? Jednym tchem. Wprawdzie przepytująca Annę Seniuk jej córka Magdalena narzeka, że musi usypiać czujność swojej matki, „materiały do książki zdobywać niepostrzeżenie, stopniowo, mimochodem, jakby przypadkiem wypytując mamę o to i owo”. Zastanawia się „jak własną matkę bez przymusu dopaść?”, ale nic z tych wysiłków nie widać w książce. Rozmowy toczą się swobodnie, lekko i potoczyście.
Czytaj całość
„Lustra i echa. Filmowe adaptacje dzieł Williama Shakespeare’a”
Shakespeare w filmie
W ramach międzywydawniczej serii „Literaura na ekranie” , zainicjowanej i redagowanej przez Alicję Helman, wydawnictwo Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej im. Ludwika Solskiego w Krakowie opublikowało tom „Lustra i echa. Filmowe adaptacje dzieł Williama Shakespeare’a” pod redakcją Olgi Katafiasz. Publikacja zawiera teksty szekspirologów, filmoznawców, teatrologów, literaturoznawców. Dzięki temu otrzymujemy tom ukazujący różnorodny odbiór dzieł filmowych inspirowanych twórczością arcydramaturga wszechczasów.
Czytaj całość
„Krzysztof Pastor”, red. Aleksandra Piętka
Magia ruchu
„Krzysztof Pastor” to wysmakowany album fotograficzny poświęcony spektaklom baletowym w choreografii obecnego szefa Polskiego Baletu Narodowego, przygotowany przez wydawnictwo Teatru Wielkiego – Opery Narodowej z okazji jubileuszu 60. urodzin artysty.
Czytaj całość
György Spiró, „Diavolina”
Fikcyjny pamiętnik o Maksymie Gorkim
György Spiró – wielki znawca i admirator polskiej kultury, swoje powieści niejednokrotnie umieszczał w historycznych realiach, a za bohaterów obierał postaci historyczne. Jego powieść „Iksowie” osnuta jest wokół postaci ojca polskiego teatru, Wojciecha Bogusławskiego. W oparciu o tę powieść napisał później dramat „Szalbierz”. Inna powieść „Mesjasze” opowiada historię Andrzeja Towiańskiego i jego sekty. Jego ostatnia powieść „Diavolina” koncentruje się wokół życia Maksyma Gorkiego.
Czytaj całość
Paweł Dybel, „Mesjasz, który odszedł. Bruno Schulz i psychoanaliza”
Schulz psychoanalizą prześwietlony
W ramach serii „Dzieje psychoanalizy w Polsce” w wydawnictwie Universitas ukazała się książka „Mesjasz, który odszedł. Bruno Schulz i psychoanaliza”, której autorem jest Paweł Dybel; profesor w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN oraz w Uniwersytecie Pedagogicznym w Krakowie, analizuje twórczość jednego z najbardziej „psychoanalitycznych” pisarzy Polski międzywojennej.
Czytaj całość
„Medycyna w teatrze”, red. Maciej Ganczar, Krzysztof Rutkowski
Medycyna w teatrze
Opublikowane przez wydawnictwo Homini dwa tomy „Medycyna w teatrze” i „Medycyna w filmie” są zapisami konferencji „Medycyna w filmie i w teatrze” zorganizowanej przez Wydział I Lekarski Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, Wydział Artes Liberales Uniwersytetu Warszawskiego przy współpracy Instytutu Teatralnego im. Zbigniewa Raszewskiego. Poniżej zajmę się tomem „Medycyna w teatrze”, kolejnym zajmę się w osobnym omówieniu.
Czytaj całość
„Medycyna w filmie”, red. Maciej Ganczar, Krzysztof Rutkowski
Medycyna w filmie
Tom „Medycyna w filmie” opublikowany przez wydawnictwo Homini jest, obok tomu „Medycyna w teatrze”, zapisem konferencji „Medycyna w filmie i w teatrze” , która odbyła się w dniach 17-18 listopada 2016 r. na I Wydziale Lekarskim Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego we współpracy z Wydziałem Artes Liberales Uniwersytetu Warszawskiego.
Czytaj całość
Tracy Chevalier, „Ten nowy. >>Otello<< Szekspira opowiedziany na nowo”
Zielonooki potwór
Brytyjski wydawca Hogarth Press, w 400. rocznicę śmierci Williama Shakespeare’a, przypadającą w 2016 roku podjął się realizacji projektu opowiedzenia na nowo najważniejszych dramatów, które wyszły spod pióra arcydramaturga. Uznani twórcy wzięli na warsztat „Burzę” – Margaret Atwood, „Makbeta” – Jo Nesbø, „Kupca weneckiego” – Howard Jacobson, „Poskromienie złośnicy” – Anne Tyler, „Otella” – Tracy Chevalier, „Hamleta” – Gillian Flynn, „Opowieść zimową” – Janette Winterson. Wszystkie, napisane na zamówienie Hogarth Press, powieści będą wydane w kilkunastu językach na całym świecie. W Polsce seria pod nazwą „Projekt Szekspir” ukazuje się nakładem Wydawnictwa Dolnośląskiego.
Czytaj całość
Renata Lis, „Lesbos”
Kochające inaczej
Książka Renety Lis „Lesbos” osnuta jest wokół tematu Safony. Autorka rozpoczyna opowieść z godną podziwu erudycją, łącząc list wysłany z więzienia w Reading przez Oskara Wilde’a do lorda Alfreda Douglasa z fragmentami papirusów ze starożytnego śmietniska w Oksyrynchos zawierających m.in. strofy Safony, z których to papirusów część zapakowanych zostało w pudełko po ciasteczkach Huntley & Palmers, produkowanych właśnie w Readings.
Czytaj całość
Katarzyna Waligóra, „>>Koń nie jest nowy<<. O rekwizytach w teatrze”
Sekretne życie rekwizytów
Katarzyna Waligóra, doktorantka w Katedrze Dramatu i Teatru na Uniwersytecie Jagiellońskim, przeprowadziła badania empiryczne dotyczące roli rekwizytów w spektaklu, uczestnicząc jako obserwator w próbach przy powstawaniu spektaklu „Towiańczycy, królowie chmur” Jolanty Janiczek w reż. Wiktora Rubina w Narodowym Starym Teatrze im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie. Wynikiem kilkutygodniowych obserwacji oraz rozmów z twórcami przedstawienia i pracownikami teatru zaangażowanymi przy powstawaniu przedstawienia jest jej książka „>>Koń nie jest nowy<<. O rekwizytach w teatrze”.
Czytaj całość
Katarzyna Kubisiowska, „Pilch w sensie ścisłym. Pierwsza biografia”, „Zawsze nie ma nigdy. Jerzy Pilch w rozmowach z Eweliną Pietrowiak”
Z Jerzym Pilchem o wszystkim
W 2016 r. ukazały się dwie biografie (a ściśle rzecz biorąc biografia i wywiad-rzeka) Jerzego Pilcha. Biografia Katarzyny Kubisiowskiej „Pilch w sensie ścisłym. Biografia” i książka „Zawsze nie ma nigdy. Jerzy Pilch w rozmowach z Eweliną Pietrowiak”. Jerzy Pilch dowiedziawszy się, że wydawnictwo dało Kubisiowskiej dwa lata na napisanie jego biografii zażartował do autorki: „Kurwa, czyli liczą na to, że zdążę umrzeć, zanim to napiszesz”. Może dlatego, zresztą w tajemnicy przez Kubisiowską, zgodził się na równoległe rozmowy z Pietrowiak?
Czytaj całość
