Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego i Muzeum Warszawy zapraszają na cykl czytań performatywnych „Czytanie powstania” odbywający się z okazji 80. rocznicy Powstania Warszawskiego. Wydarzenia odbędą się 2 sierpnia o 19:00, 13 sierpnia o 18:00 oraz 2 października o 17:00 w Izbie Pamięci. Wstęp wolny.

Cykl czytań ma na celu upamiętnić cywilne ofiary Powstania Warszawskiego. Podstawę scenariuszy stanowią świadectwa dokumentalne i literackie, opisujące codzienność sierpnia i września 1944 roku. Świadectwa te, odczytane przed pawilonem Izby Pamięci, w bezpośrednim sąsiedztwie Cmentarza Powstańców Warszawy na warszawskiej Woli, tworzą silny emocjonalnie, zróżnicowany wielogłos.

Inspirację dla autorów tegorocznego cyklu stanowiła „Boska komedia” Dantego Alighieri, której fragmenty przeplatają się w czytaniach z powstańczą rzeczywistością.

„Czytanie powstania” | cykl czytań performatywnych

miejsce: Izba Pamięci przy Cmentarzu Powstańców Warszawy (oddział Muzeum Warszawy), ul. Wolska 168 (róg Sowińskiego)

daty:

• 2 sierpnia o 19:00
• 13 sierpnia o 18:00
• 2 października o 17:00

organizator: Muzeum Warszawy

partner: Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego

wstęp wolny

Czytanie I | „Paradiso” | 2 sierpnia o 19:00

We wspomnieniach z pierwszych dni sierpnia 1944 pobrzmiewają nuty nadziei, że walka przyniesie wyzwolenie. Cieszy widok maszerujących żołnierzy, sąsiedzkie rozmowy, swobodniejszy nastrój na ulicach, ciepło dojrzałego lata. Te zmysłowe wrażenia, dalekie od patetycznej, militarnej narracji, opisują Powstanie nie z perspektywy wielkiej historii, lecz zwykłych ludzi wrzuconych w wir wydarzeń, na które nie mają wpływu.

coś wisi w powietrzu
podniecenie niepokój
na ulicach pełno młodych ludzi
(…)
I pewnego dnia,
w sierpniu czterdziestego czwartego roku,
zauważyłem coś.
Nagle ruch na ulicach.
Po południu.
Coś się dzieje innego, niż normalnie.
To wybuchło Powstanie.

reżyseria i muzyka: Michał Zdunik
scenariusz: Julia Lange, Michał Zdunik
występują: Karina Maria Giemza, Paweł Janyst, Piotr Tołoczko i Łukasz Kurpiewski (trąbka)

Czytanie II | „Inferno” | 13 sierpnia o 18:00

Jednymi z najtragiczniejszych kart historii Powstania Warszawskiego są niemieckie mordy na ludności cywilnej, a zwłaszcza Rzeź Woli. Lektura zeznań świadków, opublikowanych w Biuletynie Głównej Komisji Badania Zbrodni Niemieckich w Polsce, to prawdziwe zejście do piekieł. Uczucie grozy potęguje surowy język relacji, niewiele tu emocji, są tylko fakty obrazujące skalę strat i cierpienia.

obserwowałam dalsze egzekucje
leżąc wśród zabitych
wprowadzono dalsze partie mężczyzn
słychać było krzyki
błagania
jęki
strzały
trupy tych mężczyzn waliły się na mnie
leżało na mnie 4 mężczyzn
po tej grupie widziałam jeszcze partię kobiet i dzieci
tak aż do późnego wieczora
było już dobrze ciemno gdy egzekucje ustały
w przerwach oprawcy chodzili po trupach

Oprócz zeznań świadków w scenariuszu wykorzystano fragmenty Kwiatów polskich Juliana Tuwima oraz Boskiej komedii Dantego Alighieri w przekładzie Juliana Korsaka.

reżyseria i muzyka: Michał Zdunik
scenariusz: Julia Lange, Michał Zdunik

występują: Magdalena Jaworska, Joanna Sokołowska, Sławomir Głazek i Magdalena Pamuła (śpiew)

Czytanie III | „Purgatorio” | 2 października o 17:00

Ostatnie dni Powstania. Już dawno zniknęły nadzieja, radość z wyczekiwanej walki i bojowe nastroje. Jest wszechogarniający strach, pożoga, zniszczenie oraz niepokój o jutro. Dla wielu Warszawian teraz zaczyna się największy koszmar. Wysiedleni z domów, które zostaną zrównane z ziemią, trafiają do obozu przejściowego w Pruszkowie, skąd wyruszą w drogę do innych obozów. Dla wielu z nich ten exodus będzie pożegnaniem z domem na zawsze.

w jakiejś chwili zauważyliśmy, że jedzie za nami wóz
a na nim góra tobołków i parę osób
widać najsłabszych
które nie wiem jakim sposobem ten wóz zdobyły
ciemnym wieczorem dotarliśmy do kościoła na Woli już pełnego ludzi
w zimnie
w zaduchu
bez kropli wody
spędziliśmy tam
na podłodze noc a koło 7 rano szliśmy już na dworzec Zachodni
tu wsadzano nas do wagonów
i do Pruszkowa

W scenariuszu wykorzystano fragmenty Boskiej komedii Dantego Alighieri w przekładzie Juliana Korsaka, materiały z bazy Instytutu Solidarności i Męstwa im. Witolda Pileckiego (https://www.zapisyterroru.pl/dlibra) oraz utwory Tadeusza Gajcego (Święty kucharz od Hipciego) i Zdzisława Stroińskiego (*** [Po huraganach szarż…], O śmierci, Okno).

reżyseria i muzyka: Michał Zdunik

scenariusz: Julia Lange, Michał Zdunik

występują: Ina Maria Krawczyk, Łukasz Borkowski, Aleksander Kaźmierczak, Magdalena Skrętowska (wiolonczela)